Unia

DE STATE VAN DE FAMILIE VAN UNIA

De familie van Unia, geslacht van grietmannen en officieren, die meerdere stinsen in Friesland bezaten. Uniastate Bears is daar één van. Na afbraak van de State in 1756 ligt het terrein er eeuwenlang verlaten bij. Alleen de Poarte is nog een schamele getuige van het rijke verleden van deze locatie. Totdat rond 1990 een initiatief ontstaat om de state te laten herleven. Waar eens de stenen muren stonden verrijst een stalen replica, als een luchtspiegeling van het verleden. Het was een L-vormig gebouw met een slanke traptoren in de oksel. De toren biedt een prachtig uitzicht over het landschap

Uniastates in en rondom Leeuwarden

1. Leeuwarden: 1450 het Uniahuis
2. Marsum: 1480 Uniastate
3. Bears: ±1530, Tjerck van Unia, waar later ook zoon Jochem zijn intrek nam. Jochem van Unia en Tryn syn wyf staat nog altijd in de grote klok gegraveerd boven in de kerktoren te Bears.  Op de kleine klok staat vermeld Hessel Ruerdssoen en Lolck van Unia syn wyf.
4. Wurdum: 1578, Uniastins
5. Terkaple: Boerderij met voorop in de dakpannen de naam Unia
6. Oantsjerk: Doktershuis met op de voorgevel helder en duidelijk de naam Uniastate.
7. Dokkum: Boerderij met de naam Uniazathe

De Poarte

Het poortgebouw is in 1616 gebouwd van kleine gele steen. De topgevels kregen een rolwerksilhouet en boven de zoldervensters kwamen gimmengaten, gaten voor duiven.

Staten en stinsen

STATE OF STINS?

State of Stins is de benaming van een stenen huis na 1400. In de provincie Groningen komen we al in de dertiende eeuw het begrip “steenhuis” tegen. De meeste Stinsen zijn in de dertiende en veertiende eeuw als een verdedigbaar en versterkt huis gebouw, in de vorm van een toren. In de bij de State of Stins behorende parken of tuinen, kan men vaak de typische beplanting vinden die wordt aangeduid als “Stinsenflora”. Kijk ook eens op de website: www.stinzenflorafriesland.nl voor meer informatie over stinsenflora. 

Kerk

De Mariakerk van Bears is in de 13e eeuw gebouwd in de vroeggotische stijl. 
De kerk is in 1983 in oude staat gerestaureerd.

Exterieur: Het koor is uit de 14e eeuw. Het meest oorspronkelijke metselwerk is aan de noordzijde zichtbaar. Bijzonder zijn de klokken van 1569 en een aparte steen boven de ingang in de buitenmuur met een wat boos kijkende mannenkop. De toren is in 1858 van kleine gele steen opgetrokken en heeft een ingesnoerde spits. Oorspronkelijk sierde de toren een zadeldak, maar in de 19e eeuw kwam hiervoor een spitstoren in de plaats.

Interieur: De kerk bezit een zeer rijke inrichting, waarvan het 18e-eeuwse meubilair bijna geheel bewaard is gebleven met als pronkstuk de rijk gesneden preekstoel met allegorische figuren die vervaardigd is door E. Swalue in 1759.
In de kerk bevindt zich een origineel Van Dam orgel. In het kerkgebouw verwijst een reeks grafzerken naar de vroegere bewoners van Uniastate. Een priestergraf van Heer Dirck uit 1476 is als een bijzondere vondst vermeld.

Bears

Het terpdorp Bears ligt ver in het land en was voorheen ontsloten door de Jaanvaart die in een boog door de landerijen loopt. Nu is het dorp vanaf de vroegere Middelzeedijk, de Hegedyk, met twee smalle wegen ontsloten waardoor het dorp een U-vorm heeft gekregen.

Op de hoek, bij een zijpad, staat de ‘Ald Skoalle’, de lagere school van 1865 die in 1922 nog eens is verbouwd en nu dienst doet als dorpshuis. Het pad leidt naar de Stinspoort van Uniastate. Een tweede pad, het Tsjerkepaad, leidt naar de kerk op de niet zeer hoge terprest. Het kerkhof is omvat door een gietijzeren hek, een iepenzoom en een grindpad.